Duyu Bütünleme Nedir ?
Vücudumuzun duyusal bilgileri uygun bir şekilde alması ve bu bilgiler ışığında beyinde yorumlanıp, motor ya da duygusal cevap olarak ortaya çıkmasıdır.
Dünyayı nasıl algıladığımızı, algıladığımız bu bilgileri nasıl kullanacağımızı ve kullanırken nasıl davranacağımızı duyu bütünleme sürecimiz sonunda karar vermiş oluruz.
Duyu bütünleme terapisi; 1960 lı yıllarda Amerikalı doktor J.Ayres tarafından, University of Southern California 'da yapılan araştırma ve çalışmaların ardından uygulamaya konulmuş, devam eden süreçte tüm dünyada, çocuklar için, özellikle otizm başta olmak üzere birçok problemin çözümünde oldukça önemli bir terapi yöntemi olarak uygulanmaya başlanmıştır.
Duyu bütünleme terapisi fiziksel aktiviteleri ve oyunu her çocuğa özel terapi hedefleri çerçevesinde, araç olarak kullanan bir yöntemdir.
Duyu bütünleme terapisinin amacı; çocuğa özel hedefler çerçevesinde doğru planlanmış ve hazırlanmış ortam ve aktivite dizini aracılığı ile duruma uygun fonksiyonel, duygusal ve sosyal cevap oluşturma potansiyelini arttırmaktır
Duyu Bütünleme Problemlerinin Eşlik Ettiği Durumlar
Normal duyusal sürecin aşamalarından herhangi birinde sorun yaşayan çocuklar, duyu bütünleme terapisine ihtiyaç duyarlar. Çünkü öğrenmenin temelinde duyu-motor gelişim yer almaktadır.
Dikkat dağınıklığı / hiperaktivite bozukluğu,
Öğrenme güçlüğü,
Davranış bozuklukları,
Stres ve anksiyete bozuklukları,
Mental gerilik,
Otizm / YGB,
Düzenleme bozuklukları,
patolojilerinin temellinde
DUYU BÜTÜNLEME BOZUKLUĞU yatmaktadır.
Duyu bütünlemede duyusal gelişim aşamalarından herhangi birinde bir problem olduğunda çocuğun günlük yaşamına;
Öğrenme süreci,
Hafıza,
Görsel yetenekler,
İşitsel yetenekler,
Kişilerle ve çevreyle iletişim-etkileşim,
Kaba motor hareketler,
Oyun oynama yetenekleri,
Uzay-zaman farkındalığı,
Öğrenilmiş bilgiye erişim,
İnce motor beceriler,
Denge ve koordinasyon,
Geleceği ya da bir hareketi planlama becerileri,
Aynı anda farklı iki aktiviteye odaklanabilme,
Dikkat ve konsantrasyon,
Yemek yeme,
Konuşma,
El-göz koordinasyonu,
Yeni fikir üretme ve uygulamak için işleme koyma,
Özgüven,
Duygusal ve fiziksel tepkileri ayarlayabilme,
Yeni duruma adapte olabilme,
Odaklanma ve sürdürme,
Sinir sistemi gelişimi,
Akademik beceriler,
Sosyal hayata uyum,
sikolojik gelişim,
Öfke kontrol,
Uzak ve yakın hafıza,
Günlük yaşam aktivitelerinde vücudun doğru kullanımı,
Bisiklete binme,
Koşma.
gibi alanlarda zorluk belirtileriyle yansıyarak; akademik, fiziksel, sosyal ve psikolojik hayatlarına negatif yansır.
Duyu Bütünleme Bozukluğundaki Klinik Belirtiler Nelerdir ?
(Bebek ve Çocuklarda) Gözlenen Belirtiler:
Kolay korkma (doğumdan 3 aylığa kadar)
Zayıf kas tonu
Kendini kontrolde problem, normal dışı telaşlı
Elleri bir araya getirmede veya oyuncakları birbirine çarpmada problem
Yavaş yuvarlanma, oturma veya ayağa kalkma
Bebek konuşmasında (agulama) zorluk
Keşfetme problemleri
Hareket ettirildiğinde ağlama veya gerginlik
6 aylıktan sonra sıklıkla elleri yumruk yapma
Baş aşağı durmayı tölere edememe
Banyodan hoşlanmama
Yaşına uygun oyuncakları oynama da problem
Kucağa alınınca, kucakta tutulunca rahatsız olma
Emme güçlüğü
Aşırı aktif ve aşırı hareket peşinde
Oturma veya uyku problemleri
Okul öncesi çocuklarda (3-7 yaş arası) Gözlenen problemler
Yaşına uygun oyunlara veya hareketlere “yapamıyorum”, “beceremiyorum” der
Zayıf kas tonu, çelimsiz, yumuşaklık
Sakar, sürekli düşer/takılır
İnsanlara veya mobilyalara çarpar, uzayda vucudunun yerini ve etrafındakileri algılayamaz
Oyuncakları veya boya kalemlerini kırar
Zıplamaktan, sallanmaktan veya ayaklarının yerden kesilmesinden hoşlanmaz
Boyama yapmaktan, yap-boz yapmaktan veya makasla kesmekten hoşlanmaz
Dil öğrenmede zorluk yaşar
Hiperaktiftir, sakinleşemez, çok hızlı hareket değiştirir
Dikkat dağınıklığı veya yeni göreve geçişi engelleyecek aşırı dikkat
Banyodan veya saçının kesilmesinden hoşlanmaz
Dokunmaya, tatmaya, seslere veya kokulara aşırı tepki verir.
Oyun bahçelerinde oynamak istemez
Oturma veya uyku problemleri
Yeni şeylere öğrenirken diğer çocuklardan daha fazla tekrar yapması gerekir
Okul Çağındaki çocuklarda) Gözlenen Problemler
Dikkat dağınıklığı veya yeni göreve geçişi engelleyecek aşırı dikkat
Zayıf kas tonu, sürekli uzanmak isteme veya çalışma masasında dik oturamamak
Yeni şeylere öğrenirken diğer çocuklardan daha fazla tekrar yapması gerekir
Harfleri ters yazma/okuma (örneğin “b” yerine “d”), düzgün yazı yazma problemi
Kalemleri çok kolay kırar veya kaleme çok bastırarak yazar
Zıplamaktan, sallanmaktan veya ayaklarının yerden kesilmesinden hoşlanmaz
El yazısından hoşlanmaz, ev ödevinden kolay sıkılır/yorulur
Dikkat dağınıklığı veya direktifleri takip etmede zorluk
Hiperaktiftir, sakinleşemez, çok hızlı hareket değiştirir
Kendine güven eksikliği
Yüzmeden, banyodan, sarılmadan veya saç kesiminden hoşlanmama
Dokunmaya, tatmaya, seslere veya kokulara aşırı tepki verir.
Fiziksel aktivite veya spor aktivetelerinden kaçınma
Akranları ile arkadaş olmada problemler, daha büyük veya küçük çocuklarla oynama eğilimi
Motor görevler içeren işlerde direktifleri takip edememe
(Yetişkinlerde) Gözlenen problemler
Denge sorunları, oryantasyon sorunları ve/veya merdivenden/asansörden korkma
Çok hızlı ve kolay yorulma, sürekli uzanmak isteme veya çalışma masasında dik oturamama
Sakarlık, sık kaza yapmak ve/veya hantallık
Kalabalık ortamlardan hoşlanmama, sıra da beklerken sürekli yanlışlıkla insanlara çarpma
Arkadan yaklaşıldığında ve/veya habersiz temaslarda aşırı tepki verme
Duygusal ilişkileri sürdürememe, duygusal yakınlık kurmada sorunlar, sarılamama
Ev ve iş aktivitelerinde organizasyon bozukluğu
Motor görevler içeren işlerde direktifleri takip edememe
Araç kullanmada, park etmede, vites değiştirmede veya otoyol giriş-çıkışlarında sorun yaşama
Kendine güven eksikliği
Dikkat dağınıklığı veya yeni göreve geçişi engelleyecek aşırı dikkat
Aslında Çocuğumuzun Nesi Var
Sosyal, akademik, fiziksel veya psikolojik alanlardan birinde veya birkaçında sorunlar yaşayan çocuğunuzun problemlerinin temelinde; aslında dünyayı sizin algıladığınız kadar kolay algılayamaması ya da uyaranları doğru ve anlamlı bir şekilde yorumlayamamasıdır.
Herhangi bir aktiviteyi gerçekleştirecek çocuk; ne, nerede, ne kadar uzakta, ne hızda, ne yönde, sabit mi, hareketli mi gibi soruların cevabını bilmek zorundadır. Bu sorunların herhangi birini cevaplamasına engel olacak duyu bütünleme bozukluğu çocuğun aktiviteyi gerçekleştirmesini engeller ya da zorlaştırır. Normal duyusal süreçte; kişi kendi vücudundan ve çevreden gelen uyarıları doğru bir şekilde algılar ve uygun bir davranış ya da motor hareket açığa çıkarır. Yani duyusal modülasyon ve motor planlamayla koordinasyon aşamalarında herhangi bir tıkanma yaşanmaz.
Fakat biz yetişkinlerin günlük hayatımıza, önemsiz gibi görünen bu küçük rahatsızlıklarla yansıyan duyusal bütünleme problemlerini, bazen çocuklarımız bizim kadar kolay atlatamayabiliyorlar. Bu aşamada duyu bütünleme terapisi, hayatlarına tamamen oyunlarla süslenmiş ve eğlenceli hale getirilmiş özel yöntemlerle girerek sorunlarına çözüm olmaktadır.